SPOS
Savez pčelarskih organizacija Srbije

Svakom pčelaru manje ili više je poznato da pčele održavaju određeni nivo toplote unutar pčelinjeg gnezda. Bez ovakve sposobnosti ne bi mogle da opstanu u toku zimskog perioda. To postižu potrošnjom meda kao energetskog materijala, a stvaranjem živog omotača od pčela formira se klube. Unutar klubeta, krajem jeseni i početkom zime uglavnom nema legla, da bi se kasnije ono pojavilo. Za optimalni razvoj legla i da bi se pčele normalno legle, neophodna je temperatura unutar klubeta od 34 °C do 35 °C. U toku leta pri visokim spoljnim temperaturama pčele su prinuđene da hlade leglo, što one čine lepezanjem na letu košnice. 
Jedna grupa nemačkih naučnika (Kleinhenz i Sarad, 2003) opisala je kako pčele radilice individualno ulaze u relativno retke prazne ćelije saća između ćelija sa poklopljenim leglom i tako dodatno doprinose ukupnom zagrevanju pčelinjeg gnezda. Na takvom poslu pojedine pčele se u ćelijama bez pokretanja mogu zadržati do 45 minuta. Obeležene pčele na površini poklopljenog legla održavaju temperaturu grudi između 32,2 °C i 38,1 °C. Većina praćenih pčela radilica u posmatranom periodu napravila je po nekoliko ulaženja i zadržavanja u praznim ćelijama između poklopljenog legla, duže od dva minuta. Temperatura grudi pčela u momentu ulaska u ćelije bila je između 34,1 °C i 42,5 °C. U 83% slučajeva ta temperatura bila je viša (maksimum 5,9 °C, prosečno 2,5 °C) nego temperatura pčela na površini legla. U praznim ćelijama pčele, pčele koje su proizvodile toplotu imale su srednju temperaturu od 40,6 °C. Pčele koje su se samo odmarale u ćelijama imale su temperaturu od 32,7 °C i nisu obavljale nikakvu vidljivu aktivnost. Pčele koje su proizvodile toplotu razlikovale su se od onih koje su se odmarale po neprekidnim disajnim pokretima abdomena (stomaka). Prenos toplote sa površine legla od strane pojedinačnih pčela i onih unutar praznih ćelija imitiran je pod kontrolisanim uslovima. Zagrevanje na leglu izaziva jako površinsko zagrevanje poklopčića i do 3 °C u toku 30 minuta. Prenošenje toplote je 1,9 do 2,6 puta efikasnije kada je toraks (grudi) pčele u direktnom dodiru sa poklopljenim leglom, nego kada to nije. Zagrevanje unutar prazne ćelije podiže temperaturu susednih ćelija sa leglom do 2,5 °C u toku 30 minuta. Rasprostiranje tako proizvedene toplote moglo se registrovati na razdaljini do 3 ćelije sa leglom od mesta gde se nalazila „vruća“ pčela. 
Ovo je izuzetno interesantno saznanje o termoregulaciji unutar pčelinjeg gnezda i ulozi praznih ćelija između ćelija sa poklopljenim leglom. Do ovog istraživanja, uglavnom se smatralo da dobra matica treba da zaleže svaku ćeliju sa što je moguće manje preskočenih ćelija. Ako je takvih ćelija podosta, smatralo se da je to posledica starosti matice ili sparivanja u bliskom krvnom srodstvu, što po nekad može biti i tačno. 
Iz prikazanog ponašanja pčela proizlazi da prazne ćelije koje se mogu lako zapaziti unutar kompaktnog poklopljenog legla imaju svoju važnu funkciju u održavanju optimalnog i veoma efikasnog transfera toplote na pčelinje leglo u procesu razvića ispod poklopljene ćelije. Prazna ćelija sa „vrućom“ pčelom predstavlja pravu malu peć iz koje se toplota širi i bolje iskorišćava nego kada pčela proizvodi toplotu na površini legla.