SPOS
Savez pčelarskih organizacija Srbije

Na VIII Državnom pčelarskom sajmu 27. februara 2016. godine u hali 2 Beogradskog sajma, predavanje na temu „Falsifikovanje pčelinjeg voska – problem savremenog pčelarstva“ održala je dr sc. Lidija Svečnjak iz Zavoda za ribarstvo, pčelarstvo, lovstvo i specijalnu zoologiju Poljoprivrednog fakulteta Univerziteta u Zagrebu (Laboratorija za analizu pčelinjih proizvoda i biologiju pčela), a nakon predavanja uzela je uzorke od četiri izlagača satnih osnova, analizirala ih i dostavila nam anonimne rezultate, pošto su uzorci uzeti na nezvaničan način, radi sticanja orijentacionog saznanja o kvalitetu voska na tržištu. Uzorci nisu uzeti od svih izlagača, pa niko ne može da se poziva na rezultate radi konačnog zaključivanja, pošto se radi o preliminarnom ispitivanju.

Uže područje naučnog i stručnog rada dr sc. Lidije Svečnjak je analitika pčelinjih proizvoda, naročito meda i pčelinjeg voska (metoda infracrvene spektroskopije, fizičko-hemijske analize, senzorna analiza).

Radi stručnog usavršavanja boravila je u inostranim naučnim institucijama (Bern, Švajcarska – usavršavanje molekularnih tehnika; Greifswald, Nemačka – usavršavanje na području bolesti pčela, Bologna, Italija – kurs senzorne analize meda).

Urađene su analize 4 uzorka satnih osnova prikupljenih na sajmu, i to FTIR spektroskopijom (moguća greška u rezultatima kod ove metode je ±3%):

1. Uzorak JEDAN: 24,3% parafina (normalna tačka topljenja; za mešanje sa voskom korišćen je parafin tačke topljenja koja je slična tački topljenja pčelinjeg voska)
2. Uzorak DVA: 33,6% parafina (tačka topljenja uzorka >70°C)
3. Uzorak TRI: 40,0% parafina (tačka topljenja uzorka >80°C)
4. Uzorak ČETIRI: 74,7% parafina (tačka topljenja uzorka >70°C)

Svi uzorci sadrže veću ili manju količinu parafina (74,7% je zaista zabrinjavajući udeo parafina), a kod većine su korišćeni parafini više tačke topljenja (>70°C). Tačka topljenja prirodnog / čistog pčelinjeg voska kreće se od 61-65°C pa se obično koriste parafini slične tačke topljenja , ali u slučaju 3 ispitana uzorka korišćeni su drugi tipovi parafina, sa višom tačkom topljenja (takvi se tipovi parafina obično koriste za parafinisanje košnica). Verovatni uzrok tome je cena i/ili dostupnost takvog parafina. 

Ne želeći da ulazimo u poreklo parafina koji je nađen u satnim osnovama (znamo iz brojnih primera da nisu samo proizvođači satnih osnova krivi), možemo izraziti zabriinutost za kvalitet satnih osnova na tržištu. SPOS će u narednom periodu više pažnje posvetiti ovom problemu, svestan da se problem ne može ni lako ni brzo rešiti, ali da se mora raditi na njemu, krajnje ozbiljno i odgovorno. Jer, nekvalitetne satne osnove umnogome ometaju razvoj pčelarstva Srbije, kao i mnogih drugih zemalja, jer ni u EU ovaj problem nije adekvatno rešen. 

Zahvaljujemo se dr sc. Lidiji Svečnjak na dobroj volji da uradi ove analize i ukaže nam na trenutno stanje kvaliteta satnih osnova na tržištu. 

Pozivamo sve proizvođače satnih osnova na saradnju sa SPOS-om u rešavanju ovog problema, i očekujemo i od njih kvalitetne predloge, SPOS je apsolutno otvoren za saradnju.