Tekst objavljen u časopisu Pčelar za april 2012. godine. Autor teksta je Dr Slavomir Popović, dipl. ing.
Slavoljub Rakočević, pčelar iz Aleksinca, pčelari stacionarno u selu Stanci. Sva pčelinja društva su u DB košnicama, sa 10 i 12 ramova. Od zazimljenih pčelinjih društava preko 95% su buduće medare, jer se svakom društvu posvećuje velika pažnja, i ne dozvoljava se da bilo koja matica bude bilo kakva sem vrhunska.
Lokacija pčelinjaka je izvanredna, blizu manastira Sveti Stevan u Lipovcu, koji je posebno interesantan po izvanredno uređenom pčelinjaku, na kojem vredno i uspešno pčelare, možda, istovremeno i najobrazovanije pčelarke kod nas. Njima, već godinama, pomaže Slavoljub Rakočević.
Osvrt na kvalitetno zazimljavanje pčelinjih društava
Slavoljub, kad god se razgovara o pčelarenju, uvek želi posebno da istakne da: ’’Samo jaka pčelinja društva u toku godine (i u toku zime, i u voćnoj i glavnoj paši), čak i u godinama sa slabijom pašom, uspešno ostvaruju svoju funkciju. Samo jaka pčelinja društva su zdrava i vitalna… Kakva matica, takva košnica…’’, itd. A kad se radi o kvalitetnoj pripremi pčelinjih društava za zimu, Rakočević strogo vodi računa da preko 95% pčelinjih društava na pčelinjaku u zimu uđu sa 8-9 ulica sa pčelama koje su se izlegle krajem leta u najboljim mogućim uslovima, i koje su spremne da izdrže i najteže uslove zimovanja, jer takve pčele imaju veću masu tela, sa veoma razvijenim ždrelnim žlezdama i kvalitetnim masnim tkivom. Te zimske pčele, nastale pretežno iz avgustovskog (i septembarskog) legla kvalitetno su odnegovane od strane mladih julskih pčela, uz dosta meda i perge, bez ikakvog njihovog učešća u sakupljanju i preradi nektara i polena. Tako kvalitetno odnegovane zimske pčele, ulaze u zimu zdrave i vitalne i spremne da opstanu i u najtežim zimskim uslovima. U okviru kvalitetne pripreme pčelinjih društava za zimu, koja na stacionarnim pčelinjacima ovog vrednog pčelara počinje početkom avgusta, kao najznačajniji faktori su:
– Zdrava i jaka pčelinja društva;
– Kvalitetna i dobro raspoređena rezervna hrana, sa dovoljno perge, koja se obezbeđuje pčelarenjem sa polunastavkom punim meda tokom cele godine;
– Dobra ventilacija i mikroklima u košnicama i pčelinjim društvima;
– Kvalitetno saće u košnicama;
– Zadovoljavajući pašni uslovi u toku pripreme pčelinjih društava za zimu (livada, razne trave, eksperzeta u julu i avgustu).
Posle bagremove paše (koja počinje oko 10. maja), divlja kupina i livada u junu, i razne trave i esparzeta u julu, doprinose da su pčelinja društva izuzetno jaka ne samo u toku maja i juna (kada su obilni unosi nektara), već i u toku jula (slika 1), kada svako pčelinje društvo ima preko 50.000 pčela i najmanje 6-7 ramova sa leglom i obavezno jedan polunastavak (gornji) pun meda (M2) iz kojeg se nikada ne vrca med.
Početkom avgusta počinju pripreme za zimu tako što se izvrca med iz polumedišta (M3) iznad matične rešetke (ukoliko ga ima), i pčelinja društva se pripremaju za zimu kao na slici 2. Zahvaljujući postojećim rezervnim količinama meda u plodištu (koje se nikada ne diraju) i polunastavku (M2) punim meda ispod plodišta, u toku avgusta u pčelinjim
društvima i pčele i matica intenzivno rade:
– Matica intenzivno polaže jaja u kvalitetnom saću;
– Mlade i vitalne pčele iz julskog legla intenzivno pripremaju matici saće za leglo, kvalitetno neguju avgustovsko leglo, prenose med iz polunastavka ispod plodišta gore, iznad legla, i formiraju kvalitetnu mednu kapu;
– Pčele, prenoseći med iz polunastavka, gore u mednu kapu, u toku avgusta (i septembra), takozvanim automatskim prihranjivanjem i automatskim stimulativnim prihranjivanjem bez ikakvog dodatnog stimulativnog prihranjivanja (sirupom i slično), stvaraju izuzetno pogodnu atmosferu i ambijent koji svakom članu u pčelinjem društvu (i matici, i mladim i starijim pčelama) omogućuje maksimalno angažovanje i doprinos.
Krajem avgusta stanje pčelinjih društava je kao na slici 3:
– Pčelinja društva su jaka, sa preko 40.000 pčela;
– U pčelinjim društvima ima po oko 5-6 ramova sa leglom i kvalitetnom mednom kapom (visine 9-12 cm);
– Sa pčelama koje će se izleći iz 5-6 ramova sa leglom (i mednom kapom) i sa mladim pčelama koje su se već izlegle iz avgustovskog legla (do kraja avgusta), pčelinja društva će ući u zimu veoma jaka, sa oko 8-9 ulica sa pčelama, odnosno sa oko 25.000 mladih, vitalnih, kvalitetnih zimskih pčela;
– U polunastavcima ispod plodišta ostalo je 4-5 ramova sa medom, što će dobro doći pčelinjim društvima u predprolećnom razvoju.
Prilikom posete Rakočeviću 16. decembra 2011. godine (kada je autor ovog teksta održao predavanje pčelarima Aleksinca), sva pčelinja društva su bila zaista kvalitetno pripremljena za zimu, jaka, sa dosta rezervne hrane i perge.
Prolećni razvoj pčelinjih društava
Ovako jaka kvalitetno zazimljena pčelinja društva iz zime (početkom marta) će izaći sa najmanje 6-8 ramova sa pčelama, a krajem marta, početkom aprila, pčelinja društva će imati i više pčela od toga, kada je potrebno da se izvrši proširenje pčelinjeg gnezda dodavanjem 1-2 rama sa izvučenim saćem. Praktično, početkom aprila, i dalje, svakih 5-7 dana, sve do na oko par nedelja do početka bagremove paše: vrši se zaokretanje prvo 1-2, a zatim i 2-3 rama sa leglom za 180°; dodaje se po 1 ram sa satnom osnovom (najpre do legla, a zatim i usred legla); dodaje se po 1 ram sa izvučenim saćem koji ima mednu kapu, koja se prethodno otklopi i to usred gnezda.
U periodu cvetanja šljive, ukoliko nema dovoljno unosa polena, dodaje se oplemenjena pogača. Pored toga, dok ne cveta jabuka, pčelinja društva se stimulativno prihranjuju 3-5 puta, sa po 200-300 ml sirupa 1:1:1 (med:šećer:voda).
U periodu cvetanja šljive (na oko 5 dana pre cvetanja jabuke) stanje kod DB košnica sa 10 ramova je kao na slici 4:
– U pčelinjim društvima sa 10 ramova svih 10 ramova je puno sa pčelama; u pčelinjim društvima je oko 30.000 pčela i 4-5 ramova sa leglom i već je velika teskoba u takvim pčelinjim društvima;
– Tada, kada je inače veći unos nektara od potrošnje u košnici, pravo je vreme da se skoro prazan polunastavak ispod plodišta digne iznad plodišta (slika 5.); u polunastavku iznad matične rešetke je izvučeno saće i 2-3 rama sa satnom osnovom.
Kad procveta jabuka (kroz oko 5 dana), u pčelinjim društvima sa 12 ramova, svi ramovi su već pokriveni pčelama; u pčelinjim društvima je po oko 35.000 pčela i oko 5-6 ramova sa leglom i pravo je vreme da se i kod ovih pčelinjih društava digne prazan polunastavak sa podnjače iznad plodišta, slično kao kod pčelinjih društava sa 10 ramova (slika 5). U isto vreme, kod pčelinjih društava sa 10 ramova, dodaje se i drugi polunastavak (sa izvučenim saćem i sa 2-3 rama sa satnom osnovom), i to na matičnu rešetku, odnosno ispod dotadašnjeg polunastavka.
Za vreme cvetanja jabuke iz plodišta pčelinjih društava (i sa 10, i sa 12 ramova), vade se po 2 (krajnja) rama sa izvučenim saćem (ili sa po malo meda), a dodaju se po 2 rama sa satnom osnovom usred gnezda („filovano“: dva rama legla, pa ram satne osnove itd).
Pripreme za bagremovu pašu
Na oko 10-15 dana do cvetanja bagrema, (kada se završava cvetanje jabuka), stanje u pčelinjim društvima sa 10 ramova je kao na slici 6. a pčelinjih društava sa 12 ramova kao na slici 7.
I u jednim i u drugim pčelinjim društvima je tada preko 40.000 pčela i najmanje 8 ramova sa leglom.
Zbog velike teskobe u pčelinjim društvima, ali i zbog iz dana u dan sve većeg broja novih mladih pčela, tada se radi sledleće:
– Iz plodišta pčelinjih društava (i sa 10 i sa 12 ramova) vade se 2 krajnja rama sa medom (i čuvaju se za rezervu, ili za rojeve), a usred pčelinjeg gnezda dodaju se 2 rama sa satnom osnovom („filovano“: leglo, pa satna osnova);
– Dodaje se novo polumedište (sa izvučenim saćem i sa 2-3 rama sa satnim osnovama) ispod postojećeg polumedišta (sa voćnim medom), direktno na matičnu rešetku;
– Pčelinja društva se zatim stimulativno prihranjuju, sa po 200-300 ml dnevno sirupom 1:1:1 (med:šećer:voda).
Kad bagrem zamedi pčelinja društva su izuzetno jaka, sa oko 55.000-60.000 pčela i svako sa 2-3 polunastavka u kojima se (više ili manje) nalazi voćni med. Tada se iz 2-3 polumedišta ramovi sa voćnim medom ’’prepakuju’’ u jedan polunastavak, koji će uvek biti gornji i koji će se u bagremovoj paši dopuniti (ako treba), a ispod njega se stavlja 1-2 polunastavka – medišta sa devičanskim saćem. Takođe, na početku glavne paše iz plodišta se vade 2 krajnja rama puna medom (za rezervu, rojeve i sl.), a u plodište, usred gnezda, dodaju se 2 rama sa satnom osnovom. U toku glavne paše vrši se kontrola medišnog prostora i dodaje se, po potrebi, i novo polumedište (ispod dosadašnjeg).
Sve ovo Rakočević ostvaruje velikim svakodnevnim radom i zalaganjem, jer želi da iskoristi maksimum od svojih pčela. To nije lak posao, zahteva mnogo rada i angažovanja, poskupljuje proizvodnju, ali, pošto Slavoljub pčelari stacionarno, ne dozvoljava da se glavna bagremova paša samo delimično iskoristi, već su njegove pčele spremne da je uvek iskoriste u potpunosti, bez pomoćnih društava i manjih prinosa u nekim košnicama. Ovo je jedan neverovatno ujednačen pčelinjak, zahvaljujući pre svega velikom radu, u šta su se uverili svi koji su ga do sada posetili. Slavoljub kaže: „Zbog izmenjenih klimatskih prilika, ne smem da dozvolim da mi bilo koja paša bude nedovoljno iskorišćena, te u svakom delu godine držim pčelinja društva na vrhuncu razvoja, kako bi mogla da iskoriste svaku, pa i najkraću pašu, onako kako to čine prosečna društva na nekom drugom pčelinjaku, kada tamo paša traje i medi kao nekada“.
Na kraju, može se zaključiti da svakom ko jednom poseti izuzetno uređen stacionarni pčelinjak Slavoljuba Rakočevića, sa uvek izuzetno jakim pčelinjim društvima, postaje sasvim jasno zašto na ovim pčelinjacima nema zimskih gubitaka, zašto čak i u slabijim glavnim pašama na njegovim pčelinjacima uvek ima dosta meda.
Šalje se...