Kada se roj pčela smesti u novo stanište, na njegovom uređenju počinju da rade sve pčele.
Medju njima najaktivnije su mlade, koje su bioloski predodredjene da vec tri dana nakon rodjenja mogu iz svojih zlezda da luce vosak. Pri temperaturi 34-35 stepeni izlucen vosak u kontaktu sa vazduhom postaje cvrst u obliku tankih listica. Od njih ce pcele graditeljice stvarati najsavrseniju arhitekturu saca, koje ce biti kolevka buducim generacijama i njima odgovarajuci prostor za smestaj perge i meda sto za pcelinje zajednice zivot znace.
Koliko ce pcele izgraditi saca u zavisnosti je od niza faktora: od brojnosti mladih pcela svake zajednice, od intenziteta polenske i nektarske pase, od povrsine mladog i negovanog legla, od prisustva matice i od slobodnog i raspolozivog prostora u samom stanistu zajednice. Za vreme dotoka nektara i polena kod pcela se proces lucenja voska javlja automatski. Za 1 kg voska pcele utrose najmanje 3-4 kg meda, ali ne med iz njihovih rezervi vec onaj koji unose iz prirode. Zato je u tom periodu za svaku preporuku dodati odgovarajuci broj odlezalih satnih osnova, koje ce pcele optimalno snaznih drustava izgraditi dodajuci im jos oko 37 posto njihovog izlucenog voska. Ovakvim pristupom resavaju se mnogi pcelarski problemi koji proizlaze iz loseg i ostarelog plodisnog pcelinjeg saca. U njegovim celijama zadebljalih zidova odgajace se sitnije a istovremeno i pcele smanjenih sakupljackih sposobnosti. Pored toga smatra se da je staro kontaminirano sace osnovni uzrok sirenja bolesti pcelinjeg legla. Privlacnije je i za varou do 4 puta. Opste je poznato da staro sace radje napada voskov moljac, u njemu med brze kristalise a isti zadrzava i rezidue od raznih tretiranja pcela. Takvo sace i pcele rojenjem radje napustaju kako bi u novom stanistu i na novom sacu bile zdravije i uspesnije. Zbog svega toga za uspesno pcelarenje i dobijanje sasvim prirodnih i zdravih pcelinjih proizvoda blagovremena zamena plodisnog saca i posedovanje posebog ( tzv belog) medisnog saca je kamen temeljac savremenog, uspesnog pcelarenja i osnova gajenja optimalno snaznih i uvek zdravih pcelinjih zajednica. No svedoci smo naglog povecanja broja kosnica poslednje decenije i losih pcelarskih godina koje kao rezultat imaju sve manje meda a samim tim i voska. Priliku za zaradu u takvom momentu nasli su pojedini preradjivaci – falsifikatori voska ugrozavajuci pcelare i njihove pcele kao i korektne, odgovorne i cestite kolege preradjivace. Zbog svega toga vosak upotrebljen za izgradnju kolevki pcelinjih larvi sve je vise stetan za njih, samim tim i za pcele kao njegove jedine stvaraoce.
Svesni novonastalih problema, rukovodstva nekolicine udruzenja u Srbiji, medju kojima je i PD Loznica, su se kao pioniri uhvatili u kostac sa vremenom. Nabavkom linije za izradu satnih osnova bez bilo kakvih zamena i otkupa, samo i iskljucivo preradom donesenog voska u prisustvu vlasnika, otvoren je jedan mali segment ka unapredjenju kvaliteta i proizvodnje meda. Ipak put do uspeha za sve ce biti dosta duzi i tezi. Zato vapaj pcela daleko odjekuje! Pcelarite sto prirodnije! Pcelarite sto jednostavnije! Bice zdravije i vama korisnije!
Dragan Radičević, član IO PD Loznica